Sperm kalitesi ve hareketliliği, erkekte üreme kapasitesini belirleyen önemli etkenlerden biridir. Ancak yaşam tarzındaki bazı etkenler, erkekte sperm kalitesinin düşmesine neden olabilir. Bu durum da ileri boyutlarda kısırlığa kadar gidebilir.
Bazı hastalıklar ve vücutta gelişen aksaklıklar bir yana, yaşam tarzı da erkek doğurganlığı üzerinde oldukça etkilidir. Bunları bilmek ve bunlardan kaçınmak erkekte sperm kalitesinin artmasını sağlamaya yardımcı olabilir.
Varikosel, erkekte kısırlığın önemli nedenlerinden biridir. Erkek kısırlıklarında büyük oranda paya sahip olan varikosel, geri döndürülebilen bir durumdur. Varikosele neden olan damarın tedavi edilmesi sonrasında, kan dolaşımının normale dönmesiyle birlikte, sperm sayısı ve kalitesinde artış gözlenir.
Araştırmalara göre çinko, folik asit ve C vitamininin yeteri kadar alınmaması da, erkekte sperm kalitesinin düşmesinin nedenlerinden biri olarak belirlenmiştir.
Sigara, sperm kalitesinin düşmesinde çok önemli bir etkendir. Ayrıca kalp-damar sistemine de zarar veren sigara, cinsel isteksizliğe, hatta iktidarsızlığa da neden olabilir. Bu yüzden, sigarayı bırakmak yalnızca sperm kalitesinde değil, cinsel istek ve performansta da artışa neden olacaktır.
Kasık bölgesi ve yumurtalıkların, sürekli olarak sıcaklığa maruz kalması da sperm sayısı ve kalitesinde düşüşe neden olur. Spermler, vücut sıcaklığından daha düşük sıcaklıklarda muhafaza edilmelidirler. Bu yüzden; çok sıkı iç çamaşırı giymek, bronzlaşmak üzere çok fazla güneşte kalmak, kucağınızda dizüstü bilgisayarla uzun süre çalışmayı alışkanlık edinmek, çok sık sauna ve jakuziye girmek gibi durumlar sperm kalitesinde düşüşe neden olabilir.
Piyasada daha çok zayıflamaya yönelik gıda takviyesi olarak satılan L-Carnitine’in de sperm kalitesi ve hareketliliğini arttırdığı görülmüştür.
Aşırı ve yoğun stres de erkekte sperm kalitesini düşüren etkenlerdendir. Ayrıca cinsel güç ve istek üzerinde etkisi olan hormonların baskılanmasına da neden olabilir.
Sağlıklı kilonuzda olmamak; yani aşırı kilolu ya da aşırı zayıf olmak da sperm kalitesini ve sayısını etkileyebilir. Çünkü bu durumda da hormonlar, vücut üzerinde, olması gerektiği gibi etkili olamazlar.
Alkol ve diğer bağımlılık yapıcı maddeler de sperm kalitesinde düşmeye neden olabilir. Bu tür maddeleri kullanmayı bırakmak, sperm sayısı ve kalitesinde artış sağlayabilir.
Aşırı egzersiz yapmak da hem steroid hormonlarının fazla salgılanmasına hem de stres hormonlarının salgılanmasına neden olarak sperm kalitesinde düşüşe neden olabilir. Özellikle bisiklet sürerken dikkat etmekte de fayda vardır. Bisiklet sürerkenki oturuş pozisonu, selenin sertliği, sürüş sırasında darbe alınması vs. sperm sayı ve kalitesinde düşüşe neden olabilir. Haftada birkaç saat bisiklet gezi yapmak aynı etkiye neden olmaz, fakat aşırıya kaçmamaya özen gösterilmelidir.
Egzersiz yapmak da sperm kalitesini arttırıcı etkiye sahiptir. Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi, aşırıya kaçmamak şartıyla. Düzenli olarak egzersiz yapmak ve hareketli bir yaşam tarzına sahip olmak, sperm kalitesinin yükselmesine yardımcı olur.
Eğer bir hastalık veya varikosel gibi yapısal bir sorun yoksa hayat tarzındaki bu tür ufak değişiklikler sperm kalitesinin artmasına yardımcı olabilir.
