Obezite; hazır gıda tüketimi, hareketsiz yaşam ve bilinçsiz ilaç kullanımının artışına bağlı olarak günümüzün en büyük sorunlarından birisidir. Ülkemizde kadın, erkek ve çocukların yaklaşık %30’u obezite sorunu ile karşı karşıya kalmaktadır ve bu oran yalnızca fiziksel fazlalık değil, birçok hastalıkta etkin rol oynamaktadır. Opr. Dr. Erol Vural Obezite hakkında bilgi verdi.
Obezite tedavisi hastanın kendi iradesi ile tedaviye istikrarını gerektiren uzun bir süreçtir. Ayrıca birçok faktörlere bağlı olarak oldukça komplike bir olgudur. Bu nedenle tedavisi kişiye göre değişebilmektedir. Genellikle obezitenin etiyolojisindeki çeşitli faktörlerden dolayı uzman hekim, psikolog, diyetisyen ve fizyoterapist ekibi tarafından tedavi süreci başlatılmaktadır. Hastanın başvurusu ile yapılan muayenelerden sonra hedeflenen tedavi kriterleri;
- Kişinin ulaşabileceği realist kilonun hedeflenmesi
- Obezite odaklı morbidite ve mortalite risk faktörlerinin kaldırılması
- Hastanın sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlıklarını kazandırılması ve yaşam kalitesinin arttırılması amacı ile obezite tedavileri yapılmaktadı
Bu hedefler doğrultusunda yapılan obezite tedavileri aşağıdaki gibi olmaktadır:
- Tıbbi beslenme tedavisi (diyet tedavisi)
Diyet tedavisi ile obezite hastalarının beslenme alışkanlıkları yeniden kazandırılır. Bu tedavide vücut ağırlığının boya göre ideal kiloya indirilmesi amaçlanır. Kişinin beslenme alışkanlıkları ve ideal kilosunun farklı olması nedeni ile uygulanan diyet programı kişiye özgü olmaktadır. Tedavide vücudun ihtiyacı olan vitamin ve minerallerin yeterli düzeyde alınması ve fazla kilo oluşumunun engellenmesidir. Ancak bu tedavi sonuçlanmış olsa bile, hastanın beslenme alışkanlıklarına devam etmesi gerekir. Obezite tedavisinden verilen kiloların yeniden alınması en büyük risklerinden birisidir.
- Egzersiz tedavisi
Vücudun artan yağ kitle oranının azaltılması için egzersiz tedavisi uygulanmaktadır. Özellikle tek başına uygulanan diyet tedavisi sonucunda vücudun kas kütlesinde de kayıplar meydana gelmektedir. Ancak diyet tedavisi ile birlikte uygulanan egzersiz tedavisi, kilo kaybını hızlandırarak kas kaybını engellemektedir. Obezite tedavisinde kişiye uygun egzersiz programı ile günlük ortalama 30 dakika hafif tempolu yürüyüşler önerilmektedir. Ayrıca bu aktivitelerin her gün düzenli olarak yapılması gerekir. Egzersiz tedavisinin ana ilkeleri ise:
- Egzersiz çeşidi: Yürüyüş ve hafif tempolu koşu
- Egzersiz sıklığı: Kişiye göre günlük ve haftalık
- Egzersiz süresi: Günde 1 defa 40-60 dakika, günde 2 defa 20-30 dakika
- Egzersiz amacı: Oksijen tüketiminin %50 ile %70 oranında sağlanması
- Davranış değişikliği tedavisi
Kişinin vücut ağırlığının ideal kiloya indirilmesi için fazla kilo nedeni olarak yemek yeme ve fiziksel aktivite ile ilgili hatalı davranışların düzeltilmesi amacı ile davranış değişikliği tedavisi uygulanmaktadır. Beslenme ve egzersiz ile ilgili olumlu davranışlar alışkanlık haline getirilerek, sağlıklı kilo kaybının muhafaza edilmesi amaçlanmaktadır. Davranış değişikliği tedavisinde uygulanan aşamalar aşağıdaki gibi olmaktadır:
- Kişinin kendi kendini gözlemlemesi
- Uyaran kontrolü
- Alternatif davranışların geliştirilmesi
- Pekiştirme ve kendi kendini ödüllendirme
- Sosyal destek sağlama
- Bilişsel yapılandırma
- Farmakolojik tedavi (ilaç tedavisi)
Farmakolojik tedavi hafif ve orta derece içerisinde olan obez hastaları için uygun değildir. Tedavide kullanılan ilaçlar sağlık açısından güvenirliği kanıtlanmış, kısa ve uzun dönemde yan etkisi olmayan ve herhangi bir bağımlılık durumu yaratmayan ilaçlar olmasına rağmen, mutlaka uzman doktorun kontrolü altında kullanılması gerekir. Obezite tedavilerinin optimal sonuçları için hastanın ilaç tedavisi dışında diyet ve egzersiz tedavilerini de düzenli olarak devam ettirmesi gerekir.
- Cerrahi tedavi
Obezite tedavilerinde cerrahi müdahale iki şekilde gerçekleştirilmektedir. Birincisi besinlerden alınan enerjinin azaltılması için bariyatrik cerrahi uygulanmaktadır. Bariyatrik cerrahide besinlerin gastrointestinal sistemdeki emilimini azaltmak için:
- Bypass
- Gastrit bantlama
- Gastroplasti
- Gastrit balon gibi tekniklerden yararlanılmaktadı
İkinci rekonstrüktif cerrahide ise, vücudun farklı bölgelerinde oluşmuş yağ dokularının uzaklaştırılmasıdır. Bu tedavi genellikle estetik şikayetlerin giderilmesi amacı ile yapılır. Eğer hasta obezite tedavisinde düzenli aktivitelerini gerçekleştirmez ise, kilo alımı hızlı bir şekilde aynı soruna dönüşecektir.
Kısaca obezite tedavisinde uygulanan yöntemler
- Diyet tedavisi ile fazla besin alımını durdurmak veya cerrahi müdahale
- Davranış tedavisi ile beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi
- İştahın azaltılması amacı ile ilaç tedavisi
- Bağırsak emiliminin azaltılması amacı ile ilaç ya da cerrahi tedavi
- Kolesistokin; gastrointestinal sistemde tokluk sinyallerinin iletilmesi
- Besin seçimi ve sıklık süresinin diyet tedavisine göre planlanması
- Sinir sitemi aracılığı ile enerji tüketiminin arttırılması
- Leptin uygulamaları
- Fiziksel aktivitelerin arttırılması
Kaynak: drobezite.com
